КОНСЕПСИЯИ МУОСИРИ РУШДИ УСТУВОРИ МИНТАҚАҲО ВА МУНОСИБАТҲОИ МЕТОДОЛОГӣ БА БАҲОДИҲИИ ДАРАҶАИ ОН

Муаллифон:Авезов А.Х.

Муаллифон

Авезов А.Х. – доктори илмҳои иқтисодӣ, профессор, шуъбаи назарияи иқтисодӣ ва менеҷменти Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш.Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, azizullo@businessconsulting.tj.

Чакида

Мақолаи мазкур аз муайян кардани мафҳумҳои муосири рушди устувори минтақа ва равишҳои методологии баҳодиҳии сатҳи он иборат аст. Таҳқиқот дар доираи ду равиши назариявӣ ва методологии муқарраршуда оид ба рушди устувор гузаронида шудааст: устувории Валрас ва устувории Эдгворт. Муаллиф қайд мекунад, ки принсипи бунёдии устувории рушд дар системаҳои иқтисодӣ принсипи Le Chatelier – Brown мебошад. Мувофиқи он система дар ҳолати мувозинат мегузарад, дар натиҷаи тағйир ёфтани яке аз параметрҳои мувозинат чунин ҷойивазкунии дигар параметрҳои он, ки боиси тағйир ёфтани ин параметр дар самти муқобил мегардад. Муаллиф панҷ равияи асосиро қайд мекунад, ки рушди устуворро дар сатҳи макро, мезо- ва микроэкономика шарҳ медиҳанд: 1) системаи экологӣ; 2) антропосентрӣ; 3) консепсияи севуми рушди устувор; 4) муносибати кластерӣ ба рушди устувор; 5) консепсияи устувори корпоративӣ. Дар хулоса омадааст, ки бо ҳама гуна усулҳои мавҷудаи арзёбии сатҳи рушди устувор ду равиши асосӣ истифода мешавад: 1) ҳисобкунии нишондиҳандаи интегралӣ, ки моҳияти рушди устувори системаро дар маҷмӯъ ифода мекунад; 2) ташаккули системаи нишондиҳандаҳо, ки ҷанбаҳои гуногуни рушди устувори системаи таҳқиқшавандаро инъикос мекунанд. Дар доираи ин равишҳо вариантҳои гуногун барои арзёбии устувории рушди минтақа мавҷуданд. Аммо усули маъмултарин ин усули сеқабата мебошад, ки аз сабаби сода, возеҳ ва муқоисаи натиҷаи ҳисоб барои арзёбии рушди устувори минтақа мебошад.

Калидвожаҳо

рушди устувори минтақа, усулҳои баҳодиҳии устуворӣ, устувории Валрас, Устувории Edgewart, Le Chatelier – принсипи Браун, индекси пасандози соф.

Забон

тоҷикӣ

Намуди мақола

илмҳои иқтисодӣ

Сол

2020

Саҳифа

34-46

Рӯйхати сарчашмаҳои истифодашуда

  1. Samuelson, Paul A. Foundations of Economic Analysis, Harvard University Press, 1947. ISBN 0-674-31301-1
  2. Ускова Т.В. Управление устойчивым развитием региона: монография – Вологда: ИСЭРТ РАН, 2009. – 355 с.
  3. Урсул А.Д. Глобализация, устойчивое развитие и безопасность: системно-синергетический подход [Электронный ресурс] / А.Д. Урсул, А.Л. Романович. – Режим доступа: http://www.portalus.ru/ modules/
  4. Богданов А.А. Тектология: (Всеобщая организационная наука). В 2-х кн.: Кн. 1. / Редкол. Л.И. Абалкин (отв. ред.) и др./ Отд-ние экономики АН СССР. Ин-т экономики АН СССР. — М.: Экономика, 1989. — 304 с.
  5. А.Н. Олейник. Институциональная экономика. М., 2002. – 220 с.
  6. Ускова Т.В. Управление устойчивым развитием региона: монография – Вологда: ИСЭРТ РАН, 2009. – 355 с.
  7. Новая парадигма развития России (Комплексные исследования проблем устойчивого развития) [Текст] / под ред. В.А. Коптюга, В.М. Матросова, В.К. Левашова. — 2-е изд. — М.: Academia, 2000. — 460 с.
  8. Розенберг Г.С. Устойчивое развитие: мифы и реальность [Текст] / Г.С. Розенберг, Г.П. Краснощеков, Ю.М. Крылов [и др.]. — Тольятти, ИЭВБ РАН, 1998. — 191 с.
  9. Розенберг Г.С. Мифы и реальность «устойчивого развития» [Текст] / Г.С. Розенберг, С.А. Черникова, Г.П. Краснощеков, Ю.М. Крылов, Д.Б. Гелашвили // Проблемы прогнозирования. — 2000. — № 2. — С. 130–154.
  10. Вернадский В.И. Научная мысль как планетарное явление [Текст] / В.И. Вернадский. — М.: Наука, 1991. — 270 с.
  11. Ражабов А.Х. О теоретических основах устойчивого развития // Молодой ученый. — 2016. — № 13. — С. 495-498. — URL https://moluch.ru/archive/117/32317/ (дата обращения: 09.06.2020).
  12. Гранберг А.Г., Данилов-Данильян В.И. Стратегия и проблемы устойчивого развития России в XXI веке. М.: Изд-во «Экономика», 2002. 414 c.
  13. Данилов-Данильян В.И. Экологический вызов и устойчивое развитие / В.И. Данилов-Данильян, К.С. Лосев. М.: Прогресс-Традиция, 2000. 416 с. С. 416.
  14. Williams C.C., Millington A.C. The Diverse and Contested Meaning of Sustainable Development / The Geographical Journal. 2004. Vol. 170. № 2. Pp. 99—104.
  15. Barbier E. The Concept of Sustainable Economic Development // Environmental Conservation. July 1987. Vol. 14. Issue 2. Pp. 101—110.
  16. Древинг С.Р. Кластерная концепция устойчивого развития экономики / С.-Петерб. гос. ун-т. СПб.: Изд-во СПбГУ, 2009. 161 с.
  17. Белоусов К.Ю. Корпоративная социальная ответственность как фактор устойчивого развития компании: дисс. … канд. эконом. наук: СПбГУ, 2015.
  18. Портер М. Международная конкуренция: конкурентные преимущества стран / М. Портер. пер. с англ.; под ред. и с предисл. В.Д. Щетинина. М.: Международные отношения, 1993. 896 c.
  19. Elkington J. Towards the Sustainable Corporation: Win-Win-Win Business Strategies for Sustainable Development // California Management Review 36(2). 1994. P. 90.
  20. Dyllick T., Hockerts K. Beyond the Business Case for Corporate Sustainability // Business Strategy and the Environment. 2002. № 11. Pp. 130—141. Mode of access http://onlinelibrary.wiley.com/ doi/10.1002/bse.323/abstract
  21. Бобылев С.Н. Индикаторы устойчивого развития России (эколого-экономические аспекты). – М.: ЦПРП, 2001. – 220 с.
  22. Большаков Б.Е. Наука устойчивого развития. Книга I. Введение / Б. Е. Большаков – М.: РАЕН, 2011. – 272 с.
  23. Горшенина Е.В., Хомяченкова Н.А. Мониторинг устойчивого развития промышленного предприятия // Российское предпринимательство. – 2011. – Том 12. – № 1. – С. 63-67.
  24. Боташева Л.С. Оценка устойчивости развития отраслей экономики региона. Аудит и финансовый анализ. №1, 2009.
  25. Авезов А.Х., Азимова М. Стратегическое управление устойчивым развитием экономики региона. Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Серия общественных наук. 2015. № 1 (62). С. 31-38.
  26. Авезов А.Х. Формирование и развитие национальной энергетической системы Таджикистана. Дис … на соиск. уч. степ. доктора экон. наук / Душанбе, 1999. 320 с.
  27. Авезов А.Х. Стратегические ориентиры устойчивого развития региона: анализ ситуации и формирование системы показателей. Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Серия общественных наук. 2015. № 1 (62). С. 18-30.
  28. Авезов А.Х. Экономическая устойчивость развития региона: сущность и основные понятия. Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. Серия общественных наук. 2013. № 3 (55). С. 64-70.

Таърихи нашр

Душанбе,05 Июн 2023