МОДЕЛИ ПЕШНИҲОДИ МАЪНИИ МАТН

ilhomjonqodirov02

Муаллифон

        Сафаров Г.Х. – докторанти PhD аз рӯйи ихтисоси 6D070400 – Муҳандисии ҳисоббарорӣ ва нармафзори кафедраи барномасозӣ ва системаҳои иттилоотии Донишкадаи  политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, safarov.ghanijon@gmail.com.

 Чакида

  Дар мақола баррасии муқоисавии моделҳои гуногун барои ифодаи маънои матн оварда шудааст, тарзи баҳодиҳии параметрҳои онҳо ва сифати натиҷаро тавсиф мекунад. Таъкид карда мешавад, ки гузаштан аз фазои истилоҳот ба фазои мавзуъҳои ёфтшуда барои ҳалли синоними истилоҳот, инчунин ба самараноктар ҳал кардани чунин мушкилот, аз қабили ҷустуҷӯйи мавзуӣ, гурӯҳбандӣ, ҷамъбаст ва шарҳи маҷмӯаҳои ҳуҷҷатҳо ва ҷараёни хабар мусоидат мекунад. Қайд карда мешавад, ки дар шароити рушди шабакаҳои ҷаҳонӣ, инчунин технологияҳои эҷоди системаҳои интеллектуалӣ, аҳамияти тадқиқоте, ки ба коркарди автоматии додаҳо ва пеш аз ҳама, ба намудҳои гуногуни таҳлили семантикии матн нигаронида шудаанд, меафзояд. Таҳлили семантикии матн ба шумо имкон медиҳад, ки маълумотро дар бораи далелҳо, мафҳумҳои асосӣ ва муносибатҳои онҳо бо пешниҳоди минбаъдаи мавод дар шакли тавсифи семантикии сохторӣ ба таври муайян ба даст оред. Дар хотима қайд карда мешавад, ки сохтани тавсифи семантикии матн бисёр масъалаҳои амалиро ҳал карда метавонад, аз ҷумла: ҷустуҷӯйи семантикӣ, муайян намудани фактҳое, ки дар онҳо мафҳумҳои конкретии калидӣ иштирок мекунанд; коркарди матни забони табиӣ дар системаҳои идоракунии мундариҷа; санҷиши ҷавобҳои донишҷӯён дар системаҳои назорати дониш ҳангоми истифодаи шакли санҷиши кушод. Ба чунин вазифаҳо зарурати муқоисаи ду матн бо ҳамдигар барои мувофиқати маъной бо назардошти муносибатҳои предикативии матн хос аст.

Калидвожаҳо

  семантика, модел, маънои матн, матн, тавсиф, сохтор, таҳлил.

Забон

тоҷикӣ

Намуд

техникӣ

Сол

2021

Саҳифа

24-25

Рӯйхати адабиётҳои истифодашуда

    1. Авезов А.Х. Применение информационных технологий для обучения научному творчеству. // Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. 2014. № 1 (57). С. 316-327.
    2. Белоногов Г.Г. и др. Компьютерная лингвистика и перспективные информационные технологии. Теория и практика построения систем автоматической обработки текстовой информации. – М.: Русский мир, 2004. – 246 с.
    3. Гаврилов А.В. Гибридные интеллектуальные системы: Монография – Новосибирск: Изд-во НГТУ, 2002. – 142 с.
    4. Ермаков А.Е. Эксплицирование элементов смысла текста средствами синтаксического анализа-синтеза. // Компьютерная лингвистика и интеллектуальные технологии: труды Международной конференции Диалог’2003. – М.: Наука, 2003. – С. 136-140.
    5. Мельчук И.А. Курс общей морфологии. Том II: Пер. с фр. / Общ. Редакция Н.В.Перцова и Е.Н.Саввиной. – Москва – Вена: «Языки русской культуры», Венский славистический альманах, Издательская группа «Прогресс», 1998. – 544 с.
    6. Мельчук И.А. Опыт теории лингвистических моделей «смысл-текст»: Семантика, синтаксис [Переизд.]. // М.: Школа «Языки русской культуры», 1999. – 345 с.
    7. Рубашкин В. Ш. О методах анализа связного текста // Вопросы информационной теории и практики. – Вып. 49. – М.: ВИНИТИ. – 1983. – С. 58-73.
    8. Рубашкин В. Ш. Представление и анализ смысла в интеллектуальных информационных системах. – М.: Наука, 1989. – 190 с.
    9. Фигуровский И.А. От синтаксиса отдельного предложения – к синтаксису целого текста. // М.: Русский язык в школе, 1948. – № 3. – С. 21-31.
    10. Шемакин Ю.И., Романов А.А. Компьютерная семантика. – М.: Научно-образовательный центр «Школа Китайгородской», 1995. – 343 с.

Таърихи нашр

2023-10-02