УСУЛҲОИ МУҲОФИЗАТИ ИТТИЛООТ ДАР СИСТЕМАҲОИ ТЕЛЕКОММУНИКАТСИОНӢ

Ilhomjon Qodirov

Муаллифон

 

Абдуллозода М.Х. – сармуаллим, кафедраи системаҳои бисёршабакавии телекоммуникатсионӣ, Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б. Ғафуров,

ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, abdullazade.mazbut@mail.ru

Ғоибов С.А. – cардори филиали ҶСК “Тоҷиктелеком”-и вилояти Суғд, унвонҷӯйи ташкилоти таълимии “Академияи давлатии алоқаи Беларус”, Ҷумҳурии Беларус, goibov70@mail.ru

 

Чакида

 

 Раванди рушди технологияҳои иттилоотӣ ва истифодаи ҳамаҷонибаи компютерҳо дар тамоми соҳаҳои фаъолияти инсон ба назар гирифта мешаванд. Проблемаи баланд бардоштани сатҳи амнияти иттилоотӣ ба миён меояд. Қайд карда мешавад, ки дар ин шароит ҳалли мушкилот бо дарназардошти маҷмӯи шартҳои нави гардиши иттилоот, ташкил ва истифодаи захираҳои иттилоотӣ, ки дар маҷмӯъ онҳоро муҳити иттилоотӣ меноманд, талаб карда мешавад. Имрӯзҳо, вақте ки ҳаҷми иттилоотӣ қабул ва коркардшуда мунтазам меафзояд, арзиши он низ меафзояд. Дар ин ҳолат, талаб карда мешавад, ки иттилооти интиқолшаванда саривақт, бидуни таҳриф, тибқи қоидаҳо ба мухотаб ва соҳиби аслӣ бирасад. Ҳалли умедбахши ин проблемаи амнияти иттилоотӣ ё ҳифзи иттилоот фарқияти дастрасӣ ба ҷараёни додашуда мебошад. Барои ин роутерҳо бо функсияи “VPN-builder” истифода мешаванд. Ба хулосае омаданд, ки ин функсияро танҳо бо истифода аз асбобҳои криптографии боэътимод иҷро кардан мумкин аст. Дар чунин ҳолатҳо бояд ба системаи калидӣ ва эътимоднокии нигоҳдории онҳо диққати махсус дода шавад. Талабот ба сиёсати дастрасӣ ҳангоми ҷудо кардани самти иттилооти интиқолшаванда аз талабот барои маҳдуд кардани дастрасӣ ба файлҳо ва ҷузвдонҳо бакуллӣ фарқ мекунад. Дар ин ҷо танҳо механизми содатарин имконпазир аст,  дастрасӣ ба корбар иҷозат дода мешавад ё манъ карда шудааст.

 

Калидвожаҳо

 

амнияти иттилоотӣ, стандартҳо, системаи амнияти маълумот, нигаҳдории иттилоот, ҷомеаи иттилоотӣ, усулҳои гуногуни ҳифз

 

Рӯйхати адабиёти истифодашуда

 

  1. Авезов А.Х. Применение информационных технологий для обучения научному творчеству. Вестник Таджикского государственного университета права, бизнеса и политики. 2014. № 1 (57). С. 316-327.
  2. Бабаш А.В. Информационная безопасность. Лабораторный практикум: Учебное пособие / А.В. Бабаш, Е.К. Баранова, Ю.Н. Мельников. — М.: КноРус, 2016. — 136 c.
  3. Гафнер В.В. Информационная безопасность: Учебное пособие / В.В. Гафнер. — Рн/Д: Феникс, 2017. — 324 c.
  4. Громов Ю.Ю. Информационная безопасность и защита информации: Учебное пособие / Ю.Ю. Громов, В.О. Драчев, О.Г. Иванова. — Ст. Оскол: ТНТ, 2017. — 384 c.
  5. Ефимова Л.Л. Информационная безопасность детей. Российский и зарубежный опыт: Монография / Л.Л. Ефимова, С.А. Кочерга. — М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2016. — 239 c.
  6. Ефимова Л.Л. Информационная безопасность детей. Российский и зарубежный опыт. Монография. Гриф УМЦ «Профессиональный учебник». Гриф НИИ образования и науки. / Л.Л. Ефимова, С.А. Кочерга. — М.: ЮНИТИ, 2016. — 239 c.
  7. Запечников С.В. Информационная безопасность открытых систем. В 2-х т. Т.2 — Средства защиты в сетях / С.В. Запечников, Н.Г. Милославская, А.И. Толстой, Д.В. Ушаков. — М.: ГЛТ, 2018. — 558 c.
  8. Малюк А.А. Информационная безопасность: концептуальные и методологические основы защиты информации / А.А. Малюк. — М.: ГЛТ, 2016. — 280 c.
  9. Партыка Т.Л. Информационная безопасность: Учебное пособие / Т.Л. Партыка, И.И. Попов. — М.: Форум, 2016. — 432 c. Петров, С.В. Информационная безопасность: Учебное пособие / С.В. Петров, И.П. Слинькова, В.В. Гафнер. — М.: АРТА, 2016. — 296 c.
  10. Семененко В.А. Информационная безопасность: Учебное пособие / В.А. Семененко. — М.: МГИУ, 2017. — 277 c.
  11. Чипига, А.Ф. Информационная безопасность автоматизированных систем / А.Ф. Чипига. — М.: Гелиос АРВ, 2017. — 336 c.
  12. Шаньгин В.Ф. Защита компьютерной информации. Эффективные методы и средства. М.: ДМК Пресс, 2008. – 544 с. – ISBN 5-94074-383-8.

 

Таърихи нашр

2023-10-27

Leave a Comment