САРМОЯГУЗОРӢ БА ИЛМУ МАОРИФ ҲАМЧУН ОМИЛИ РУШДИ БОЗОРИ МАҲСУЛОТИ ЗЕҲНӢ

Ilhomjon Qodirov

Муаллифон

 

Бақоев М.Х. – номзади илмхои техникӣ, дотсент, кафедраи молия ва қарз, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, bakaevmh@mail.ru

 

Чакида

 

   Дар мақола масъалаҳои таъсири сармоягузории илму маориф ба рушди бозори маҳсулоти зеҳнӣ дар Тоҷикистон баррасӣ шудааст. Қайд шудааст, ки ин мушкилот на танҳо барои соҳаҳои баландтехнологӣ, балки ба тамоми саноат дахл дорад. Ин дар натиҷаи васеъ ҷорй намудани технологияи олй ба бисёр соҳаҳои хоҷагии халқ вобаста аст. Ҳангоми таҳлили таъсири сармоягузорӣ ба илму маориф ба рушди бозорҳои маҳсулоти зеҳнӣ методологияи тадқиқот бояд он нуктаро ба назар гирад, ки ҳар як давлат дар асоси воқеияти кунунии иқтисодӣ ва сиёсии худ ба рушди соҳаҳои муайяни саноат таваҷҷуҳ зоҳир менамояд. Дар мақола маблағгузории илм на танҳо мафҳуми маблағҳои бевосита ба Ҷумҳурии Тоҷикистон, балки маблағҳое, ки барои рушди сохторҳои идоракунӣ ва механизмҳои танзими соҳаи илм сарф мешаванд, инчунин маблағҳое, ки барои баргузории анҷуманҳои илмӣ, ташкили платформаҳо сарф мешаванд, дар бахши давлатӣ ва хусусӣ барои мубодилаи технологияҳо ва R&D (таҳқиқот ва рушд) фаҳмида мешавад. Инро бо он шарҳ медиҳад, ки маблағгузорӣ ба илму маориф на танҳо ҷузъи маҷмуи омилест, ки ба интенсификатсияи бозори маҳсулоти баландтехнологӣ таъсир мерасонанд. Бояд гуфт, ки ҳамаи ин тадбирҳо ҳам ба бозор ва ҳам ба ҳамдигар таъсир мерасонанд ва ба миқёс ва маҳдудияти таъсири онҳо бахо додан хеле душвор аст. Муаллиф ба хулосаҳои зерин мебарояд. Барои рушди бозори маҳсулоти зеҳнӣ ва баланд бардоштани миқдор ва сифати патентҳо ба зиёд намудани шумораи корхонаҳои истеҳсолии замонавӣ диққати махсус додан лозим аст. Ин аз он сабаб аст, ки бисьёр навигарихо ба такмил додан ва такмил додани технологияи истеҳсолот ва маҳсулоти он нигаронида шудаанд. Барои нигоҳ доштан ва суръат бахшидан ба рушди иқтисодӣ зарур аст, ки талаботро дар бозори меҳнат аз ҷиҳати сифатӣ ва миқдорӣ зиёд намуда, сармоягузорӣ ба ташкилот ва ба ин мувофиқа баланд бардоштани сатҳи донишро зиёд кард. Дар шароити ҷаҳонишавӣ бозори моликияти зеҳнӣ сатҳи баланди донишҳои ибтидоӣ ва махсусро талаб мекунад.

 

Калидвожаҳо

 

маҳсулоти зеҳнӣ, сармоягузорӣ ба илм, сармоягузорӣ ба маориф, арзёбии сармоягузорӣ, бозори маҳсулоти зеҳнӣ

 

Рӯийхати адабиёти истифодашуда

 

  1. Доклад ЮНЕСКО по науке. На пути к 2030 году // UNESCO sience report 2030. [манбаи электронӣ] URL: http://unesdoc. unesco. org/images /0023/002354/235406r. pdf (санаи истифодабарӣ 02.12.2021с.)
  2. Патентование в США [манбаи электронӣ] URL: https://www.msp-patent.ru/patent-in-usa.html (санаи истифодабарӣ 15.12.2021с.)
  3. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. (Сомонаи расмӣ). // Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 21 декабри соли 2021 [манбаи электронӣ] URL: htpp://www.president.tj/node /16031. (санаи истифодабарӣ 29.12.2021с.).
  4. Расходы на НИОКР [манбаи электронӣ] URL:https://www.sularu. com/ theme/ 10512(санаи истифодабарӣ 07.12.2021с.)
  5. FTM brokers [манбаи электронӣ] URL: https://gtmarket.ru/ rat ings/scientific-and-technical-activity/info (санаи истифодабарӣ 27.11.2021с.)
  6. Мировой Атлас Данных-2019. [манбаи электронӣ] URL: http:// knoema. ru / atlas / topics / (санаи истифодабарӣ 15.11.2021с.)
  7. Monetary Policy [манбаи электронӣ] URL: https://monetary-policy. livejournal.com/40439.html (санаи истифодабарӣ 22.11.2021с.)
  8. Science forum [манбаи электронӣ] URL: https://science forum. ru/2018/article/2014002472 (санаи истифодабарӣ 09.12.2021с.)
  9. The global technology revolution // Bio/Nano/ Materials Trends and Their Synergies with Information Technology by 2019. [манбаи электронӣ] URL: https://www. rand. org/content/dam/rand/pubs/ monograph_reports/ 2019/MR1307.pdf (санаи истифодабарӣ 08.12.2021с.)
  10. World Bank Open Data // The World Bank. [манбаи электронӣ] URL: https://data. worldbank. org/ (санаи истифодабарӣ 11.12.2021с.)

 

Таърихи нашр

2023-10-27