ИНКИШОФИ КОРПУСИИ САДОИ ТОҶИКӢ БАРОИ ХАЛЛИ БАЪЗЕ МАСЪАЛАХОИ ЗАБОНШИНОСИИ КОМПЬЮТЕР

Муаллифон         Худойбердиев Ҳ.А. — номзади илмҳои физики-математикӣ, дотсент, кафедраи барномасозй ва системахои информационй, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осими, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, tajlingvo@gmail.com        Музафаров Д.З. — номзади илмҳои физики-математикӣ, дотсент, кафедраи барномасозӣ, Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б.Ғафуров, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, muzafarov.dilshod@gmail.com       Ашӯрова Ш.Н. – муаллими калон, кафедраи барномасозӣ ва системахои информационй, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Точикистон ба номи академик М. Осимӣ, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, shnurulloevna@gmail.com   Чакида   Дар мақола консепсияи…

Read More

РАЗРАБОТКА ТАДЖИКСКОГО ЗВУКОВОГО КОРПУСА ДЛЯ РЕШЕНИЯ НЕКОТОРЫХ ЗАДАЧ КОМПЬЮТЕРНОЙ ЛИНГВИСТИКИ

Авторы          Худойбердиев Х.А. — кандидат физика-математических наук, доцент, кафедрапрограммирования и информационных систем, Политехнический институт Таджикского технического университета имени академика М.С. Осими, г.Худжанд, Республика Таджикистан, tajlingvo@gmail.com    Музафаров Д.З. — кандидат физика-математических наук, доцент, кафедрапрограммирования, Худжандский государственный университет имени академика Б.Гафурова, г.Худжанд, Республика Таджикистан, muzafarov.dilshod@gmail.com Ашурова Ш.Н. – старший преподаватель, кафедра программирования и информационных систем, Политехнический институт Таджикского технического университета имени академика М.С. Осими, г.Худжанд, Республика Таджикистан, shnurulloevna@gmail.com Аннотация        В статье предложена научная концепция и этапы планирования раз-работки звукового корпуса таджикского языка. Цель создания…

Read More

APPLICATION OF OPERATOR-MATRIX METHOD AND DOUBLE KEY IN OBJECT ENCRYPTION

Authors          Gafurov M.Kh. — Candidate of technical sciences, associate professor, Tajik technical University, Khujand, Republic of Tajikistan, mirugaf56@gmail.com Annotation       This article discusses how to build an alphabet substitution, create and use a two-key cipher using the example of the operator-matrix substitution method. It should be noted that the operator-matrix substitution method has a high resistance of the encrypted object. The rapid development of science and technology, the digitalization of various spheres of society, the widespread use of modern technologies in the activities of…

Read More

ПРИМЕНЕНИЕ ОПЕРАТОР-МАТРИЧНОГО МЕТОДА И ДВОЙНОГО КЛЮЧА В ШИФРОВАНИЯ ОБЪЕКТА

Авторы          Гафуров М.Х. – кандидат технических наук, доцент, Таджикский технический университет имени академика М.С. Осими, г. Худжанд, Республика Таджикистан, mirugaf56@gmail.com Аннотация    В данной статье рассматривается способ построения замены алфавита, создания и использования двухключевого шифра на примере операторно-матричного метода замены. Следует отметить, что операторно-матричный метод замены обладает высокой стойкостью зашифрованного объекта. Быстрое развитие науки и техники, цифровизация различных сфер общества, широкое использование современных технологий в деятельности большинства важных государственных сфер, значительно упрощает процесс доступа к секретной и другой информации ограниченного доступа для иностранных государств, что требует…

Read More

ТАДБИҚИ УСУЛИ ОПЕРАТОР-МАТРИТСАВӢ ВА КАЛИДИ ДУКАРАТА ДАР БАДАЛСОЗИИ ОБЪЕКТ

Муаллифон             Ғафуров М.Ҳ. — номзади илмҳои техникӣ, дотсент, Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш.Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, mirugaf56@gmail.com  Чакида   Дар мақолаи мазкур тарзи сохтани алифбои бадалсозӣ, сохтан ва истифодаи калиди дукарата, дар мисоли усули бадалсозии оператор-матритсавӣ, мавриди баррасӣ қарор гирифтааст. Бояд қайд намуд, ки усули бадалсозии оператор-матритсавӣ дорои устувории баланди объекти пӯшида мегардад. Рушди босуръати илму техника, рақамикунонии соҳаҳои мухталифи ҷомеа, истифодаи васеи технологияи муосир дар фаъолияти аксари соҳаи муҳими давлатӣ ҷараёни дастрасӣ ба маълумоти махфӣ ва дигар иттилооти дастрасиаш маҳдудро…

Read More

MODEL-ORIENTED, DATA-ORIENTED OR HYBRID APPROACH IN MACHINE LEARNING

Authors           Maksudov Kh.T. – Candidate of Physical and Mathematical Sciences, Associate Professor of the Department of Digital Economics, Polytechnic Institute of Tajik Technical University, Khujand, Republic of Tajikistan, kh.maqsudov@gmail.com.             Inomov B.B. – senior lecturer, department of digital economy, Polytechnic Institute of Tajik Technical University, Khujand, Republic of Tajikistan, behruzinomov@gmail.com. Annotation         The article provides a detailed analysis of the three main approaches in machine learning — model-oriented, data-oriented and hybrid. The advantages and disadvantages of each are…

Read More

МОДЕЛЬНО-ОРИЕНТИРОВАННЫЙ, ДАННО-ОРИЕНТИРОВАННЫЙ ИЛИ ГИБРИДНЫЙ ПОДХОД В МАШИННОМ ОБУЧЕНИИ

Авторы          Максудов Х.Т. – кандидат физико-математических наук, доцент кафедры цифровой экономики, Политехнический институт Таджикского технического университета имени академика М.С. Осими, г. Худжанд, Республика Таджикистан, kh.maqsudov@gmail.com          Иномов Б.Б. – старший преподаватель, кафедра цифровой экономики, Политехнический институт Таджикского технического университета имени академика М.С. Осими, г. Худжанд, Республика Таджикистан, behruzinomov@gmail.com Аннотация В статье подробно анализируются три основных подхода в машинном обучении — модельно-ориентированный, данно-ориентированный и гибридный. Рассматриваются достоинства и недостатки каждого из них. Показано, что большинство современных систем искусственного интеллекта используют модельно-ориентированный подход, который фокусируется…

Read More

УСУЛҲОИ БА ДОДАҲО Ё МОДЕЛ НИГАРОНИДАШУДА, Ё ҲАМГИРО ДАР ОМӮЗИШИ МОШИНӢ

Муаллифон         Мақсудов Х.Т. – номзади илмҳои физики-математикӣ, дотсенти кафедраи иқтисодиёти рақамӣ, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, kh.maqsudov@gmail.com          Иномов Б.Б. – омӯзгори калон, кафедраи иқтисодиёти рақамӣ, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, behruzinomov@gmail.com Чакида Дар мақола се раҳнамои асосӣ дар омӯзиши мошинӣ — ба модел, ба додаҳо ва таркибӣ ба таври муфассал таҳлил карда мешаванд. Бартариҳо ва камбудиҳои ҳар яке аз онҳо баррасӣ карда мешаванд. Нишон…

Read More

DESIGN AND DEVELOPMENT OF INFORMATION SYSTEMS FOR E-LEARNING BASED ON WEB – TECHNOLOGIES

Authors           Maksudov Kh.T. – candidate of Physical and Mathematical Sciences, Associate Professor, Department of Programming and Information Technologies, Polytechnic Institute of the Tajik  Technical University, Khujand, Republic of Tajikistan, kh.maqsudov@gmail.com       Mullojonov N.M. — doctoral candidate Ph.D, administrator of the distance learning system, Polytechnic Institute of the Tajik Technical University, Khujand, Republic of Tajikistan, mullojonov.nazirjon@gmail.com Annotation        The article describes the principles of building e-learning systems based on web technologies. It is noted that a learning management system is software for…

Read More

ТАРҲИЯ ВА ТАҲИЯИ НИЗОМҲОИ ИТТИЛООТӢ БАРОИ ОМӮЗИШИ ЭЛЕКТРОНӢ ДАР АСОСИ ВЕБ — ТЕХНОЛОГИЯҲО

Муаллифон           Мақсудов Х.Т. – номзади илмҳои физикаю математика, дотсент, кафедраи барномасозӣ ва технологияҳои иттилооти, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш.Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, kh.maqsudov@gmail.com        Муллоҷонов Н.М. – докторанти PhD, администратори низоми таҳсилоти фосилави, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш.Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, mullojonov.nazirjon@gmail.com   Чакида      Дар мақола принсипҳои сохтани низомҳои омӯзиши электронӣ дар асоси технологияҳои веб тавсиф карда шудаанд. Қайд карда мешавад, ки низомҳои идоракунии таълим нармафзорест барои идоракунӣ, ҳуҷҷатгузорӣ, пайгирӣ, гузоришдиҳӣ…

Read More