ТАРҲРЕЗӢ ВА ТАТБИҚИ НАРМАФЗОРИ ТРАНСЛИТЕРАТСИЯИ АВТОМАТӢ ДАР КИТОБХОНАИ РАҚАМӢ

ilhomjonqodirov02

Муаллифон

        Худойбердиев Х.А. – номзади илмҳои физики-математики, дотсенти кафедраи  барномасозӣ ва технологияҳои иттилоотӣ, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, tajlingvo@gmail.com.

        Музаффаров М.П. – докторант аз рӯи ихтисос (PhD), Донишкадаи политехники Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, ш. Хуҷанд,  Ҷумҳурии Тоҷикистон, muzafarov9797@gmail.com.

      Мирзозода Ф.Э. – омузгори калон, кафедраи иқтисодиёти рақамӣ, Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ,  ш. Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, farzona_eraj@mail.com.

 

Чакида

Дар мақола ҷанбаҳои назариявӣ ва тадбирҳои амалии истифодаи усулҳои транслитератсияи матн дар забони тоҷикӣ баррасӣ шудааст. Муаммахое, ки транслитерацияи дурустро талаб мекунанд, мухокима карда мешаванд. Воситаҳои транслитератсияи матн аз кириллӣ ба лотин пешбинӣ шудаанд. Маҷмӯи воситаҳои хаттии транслитератсияи алифбои забони тоҷикӣ ба алифбои кирилии забони русӣ ва алифбои лотинии забони англисӣ баррасӣ мешавад. Тахмин меравад, ки алгоритм ва бастаи нармафзор барои транслитератсияи матн-стек ба забони тоҷикӣ бо дастгирии стандартҳои кори интернет. Дар зери муқова, яъне дар тавсифи асарҳои нишебӣ ва ташкили феҳристи манбаъҳои истифодашуда, яке аз муҳимтарин маҷаллаҳое, ки дар сатҳи байналмиллалӣ таваҷҷуҳро тақозо мекунанд, ворид кардани феҳристи библиографӣ бо забони лотинӣ хоҳад буд. Пешниҳоди чунин рӯйхат доираи хонандагонро барои шиносоӣ бо маълумоте, ки дар чунин вазъият истифода мешаванд, васеъ мекунад. Истисно шудааст, ки решаҳои мушкилоти транслитератсия дар муаррифии аломатҳои як скрипти персонажҳои дигар бо нигоҳ доштани имкони ба даст овардани симметрияи скрипт хоҳад буд. Истифодаи пайдарпайии қатъии арзишҳо ё арзишҳои ячейка мушкилотро бо табдили рақамҳои гуногуни аломатҳо дар алифбои ду системаи хаттӣ ҳал мекунад. Мақсади асосӣ ин бастабандии худкор ва осони эҷоди аслӣ мебошад. Транслитератсия ё ҳама гуна табдили матн бояд тавассути матни гирифташуда дар асоси стандартҳои транслитератсияи дастгирӣшуда, ки қоидаҳои иваз кардани аломатҳоро бо дигарон муайян мекунанд, баргардонида шаванд. Натоиҷи ҷустуҷӯ ҳамчун веб-барномаи намоишӣ нашр мешавад, ки он дар Интернет бо суроғаи www.tajlingvo.tj\transliteration дастрас аст.

Калидвожаҳо

  Алифбо, кириллӣ, лотинӣ, хаттӣ, алгоритми транслитератсия, табдили автоматӣ, забони тоҷикӣ.

Забон

тоҷикӣ

Намуд

техникӣ

Сол

2022

Саҳифа

14

Рӯйхати адабиётҳои истифодашуда

  1. Быковский В. В. Информационно-аналитическая система университета. Высшее образование в России. 2010; 7: 125-131.
  2. Википедия: АСУ ВУЗ. Available at:

https://ru.wikipedia.org/wiki/%C0%D1%D3_%C2%D3%C7

  1. Костин Я. В. Сравнительный анализ существующих систем управления высшим учебным заведением. Available at: http://www.pandia.ru/text/78/569/44523.php
  2. Концепция создания интегрированной автоматизированной информационной системы Минобразования России. Москва, 2000.
  3. Ярмаркин Д. С. Информатизация управления деятельностью регионального вуза РФ: социолого-управленческий аспект. Автореферат диссертации … кандидата социологических наук. Москва, 2006.
  4. Pougatchev, S. Glasgow, J. Ellis, N. Johnson, (March 2009). Online Performance Based Management and Evaluation System as an Instrument to Manage the Quality of Institutional Performance at the University of Technology, Jamaica. Journal of Research in Innovative Teaching, National University, San Diego, CA, USA, 2(1), pp. 53-78.

 

Таърихи нашр

2023-10-09