Муаллифон
Раҳимӣ Ш. – номзади илмҳои иқтисод, муаллими калони кафедраи иқтисодиёт ваидоракунии муҳандисии Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С Осимӣ, ш.Хуҷанд, Ҷумҳурии Тоҷикистон, rahimishahlo@mail.ru
Чакида
Мақола ба муқоисаи ҷанбаҳои назариявӣ ва амалии усулҳои арзёбии сатҳи рақобатпазирӣ дар мисоли минтақаҳои Тоҷикистон бахшида шудааст. Усулҳои мавҷудаи баҳодиҳии сатҳи рақобатпазирии минтақаҳо мавриди таҳқиқ қарор гирифта, афзалият ва нуқсонҳои онҳо муайян карда мешаванд. Усулҳои муаллифии баҳодиҳии сатҳи рақобатпазирии минтақаҳо таҳлил карда шудаанд. Бори аввал барои объективии омўзиш ва муқоисаи усулҳо сатҳи рақобатпазирии минтақаҳо аз рўйи се усули муаллифӣ бо алгоритми шабеҳи арзёбӣ ва муайянкунии коэффитсентҳо барои ҳар як нишондиҳанда, ки дар муқоиса бо нишондиҳанда муайян карда мешавад, баҳо дода мешавад. Фарқи байни ин усулҳо дар таркиби нишондиҳандаҳо, усулҳое, ки барои ҳисоб кардани нишондиҳандаҳои хусусӣ ва интегралӣ истифода мешаванд, инчунин дараҷабандии тафсири натиҷаҳои бадастомада иборат аст. Муайян карда шуд, ки усулҳои гуногуни баҳодиҳӣ натиҷаҳои гуногун медиҳанд, ки дар онҳо ҷойҳо дар рейтинги минтақаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳам фарқ мекунанд. Масалан, вилояти Суғд аз минтақае, ки ҳамчун «ҳудудҳои потенсиали рушд» тавсиф мешавад, минбаъд «дараҷаи миёнаи рақобатпазирӣ» ва то «дар байни дигар минтақаҳо дар ҷойи охирин» қарор дорад. Хулоса мешавад, ки ҳангоми интихоби методологияи муайяни баҳодиҳй муҳаққиқ барои объективияти таҳқиқ бояд, пеш аз ҳама, ба мақсаду вазифаҳо таваҷҷуҳ кунад, на ба содагй ва возеҳият, инчунин мавҷуд будани маълумот барои ҳисоб.
Калидвожаҳо
рақобатпазирии минтақа, методологияи арзёбӣ, сатҳи рақобатпазирӣ, коэффитсиенти қисмӣ, коэффитсиенти интегралӣ, муқоисаи усулҳо
Таърихи нашр
2023-10-27