ВАЗЪИЯТИ МУОСИР ВА ПРИНСИПҲОИ ФАЪОЛИЯТИ БОЗОРИ НЕРУИ БАРҚ ДАР ДАВЛАТҲОИ ОСИЁИ МАРКАЗӢ

Ilhomjon Qodirov

Муаллифон

 

Асоев Б.Х. –муаллими калон, кафедраи иқтисодиёт, Донишкадаи технология ва менеҷменти инноватсионӣ, ш. Кӯлоб, Ҷумҳурии Тоҷикистон, asoev_86@bk.ru

 

Чакида

 

  Мақола ба вазъи кунунӣ ва принсипҳои фаъолияти бозори нерӯи барқ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ бахшида шудааст. Ҷанбаҳои назариявӣ ва амалии принсипҳои фаъолияти бозори нерӯи барқ баррасӣ карда мешаванд. Тавсифи мухтасари самтҳои асосии рушд ва принсипҳои бозори нерӯи барқ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ: Қазоқистон, Ӯзбекистон, Қирғизистон ва Тоҷикистон оварда шудааст. Қайд карда мешавад, ки принсипҳои фаъолияти ин бозорҳои барқ намунаҳои объективии фаъолияти бозорро инъикос мекунанд. Ҳангоми таҳияи стратегия ва барномаҳои баланд бардоштани самаранокии таъмини нерӯи барқ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ онҳо бояд ба назар гирифта шаванд. Оқибатҳои татбиқи ин принсипҳо оварда шудаанд. Аз ҷумла: дастгирӣ ва рушди муносибатҳои бозорӣ, таҳияи стратегияи барқарорсозӣ ва афзун намудани иқтидорҳои мавҷуда, таъмини амнияти энергетикӣ ва рушди устувори минтақа, рушди иҷтимоию иқтисодии минтақа дар заминаи таъмини устувори нерӯи барқ ва ғайра. Қайд карда мешавад, ки принсипҳое, ки қонунҳои объективии бозори нерӯи барқро инъикос намуда, ба ташаккули стратегия ва барномаҳои баланд бардоштани самаранокии таъмини нерӯи барқ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ мусоидат мекунанд, чун қоида, хусусияти умумӣ доранд. Вале хангоми такья кардан ба ин принципхо шароити реалии кори сохаи энергетикаи хар як мамлакати минтакаро низ ба назар гирифтан лозим аст. Дар байни онхо: дараҷаи тараққиёти истеҳсолоти саноатй, сохтори комплекси сузишворӣ, дараҷаи бо зашираҳои энергетики таъмин будан, шароити табий, иктисодй ва экологй.

 

Калидвожаҳо

 

принсипҳо, бозори неруи барқ, давлатҳои Осиёи Марказӣ, фаъолияти бозори неруи барқ, стратегияҳо, барномаҳо

 

Рӯйхати адабиётҳои истифодашуда

 

  1. Авезов А.Х., Косимова М.А. Формирование системы мониторинга реализации стратегических планов развития страны и регионов. Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия: Естественные и экономические науки. 2018. № 3 (46). С. 83-90.
  2. Азиатская энергетическая стратегия. Проект Международного института современной политики ко второму заседанию Форума ШОС, состоявшемуся 15 июня 2007 г. [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www.iimp.kz/bullets/shos/news3. html#01. – Дата доступа: 30.11.2019.
  3. Бахтияр, Б.У. Водноэнергетические проблемы Центральной Азии: Политика государств региона и перспективы развития ситуации [Текст] / Б.У. Бахтияр. К. Смагулов // Центральная Азия и Кавказ. – 2011. – № 1 (14). – С. 93-100.
  4. Доклад «О современном состоянии и перспективах развития энергетики Узбекистана», размещен на официальном сайте Узбекэнерго (http://www.uzbekenergo.uz/ rus/osovremennom sostoyanii ipesrpektivax raz vitiya _energetiki/).
  5. Казанцев, А.А. Перспективы развития гидроэнергетического и углеводородного секторов экономик центрально-азиатских государств. некоторые последствия для политики России [Текст] /А.А.Казанцев//. – М.: МГИМО, Аналитические записки НКСМИ. 2008 – № 2 (31).- 38 с.
  6. Консепсияи рушди соҳаҳои комплекси сӯзишворию энергетикии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давраи солҳои 2003-2015 [Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 -юми августи соли 2002, № 318]. – Душанбе, 2002. – 7 с.
  7. Программе развития электроэнергетики до 2030 года [Постановление Правительства Республики Казахстан от 9 апреля 1999 года № 384].
  8. Хоҷаев, Д.Х. Ташаккули низоми идораи бехатарии энергетикии Ҷумҳурии Тоҷикистон: дисс. барои дарёфти унвони н.и.и.: 05.13.10 [Матн] / Д.Х. Хоҷаев. – Душанбе, 2017. – 192 с.

 

Таърихи нашр

2023-10-28

Leave a Comment